اقتصاد هر کشور وابسته به نظام بانکی و سرمایه های آن است که یکی از حیاتی ترین فاکتور موثر بر آن ریسک نقدینگی است. در واقع ریسک نقدینگی به کنترل ریسک و ارزش سهام برای مدیریت دارایی و بدهی ها وابسته است. نسبت شکاف نسبی نقدینگی، نسبت های نقدینگی، نسبت اندازه و سرمایه بانک و نسبت مطالعات معوقه از فاکتورهایی‌ست که در ریسک نقدینگی دخالت دارد.

کاهش ریسک با بالابردن سود

منطقی‌ست که بانک ها و هر سیستم اقتصادی به دنبال داشتن بیشترین میزان سود خود باشد، به این صورت که هزینه ها را کمتر کرده و درآمد را به بالاترین میزان خود برساند. این درآمدها معمولا از سرمایه گذاری های انجام شده در بانک ها و تسهیلات برای بانک به دست می آیند و در ترازنامه ها آن را دارایی های بانک می نامند. از طرف دیگر، بدهی ها را همان هزینه های بانک دربر می گیرند. بانک با ریسک های زیادی روبه رو می شود تا بتواند به بیشترین میزان سوددهی خود برسد. گاهی همین ریسک ها شرایط بانک را به خطر می اندازد، به حدی که باعث منحل شدن آن شود.

بانک ها و دیگر واسطه ها در نظام مالی کشور، معمولا فعالیت دو سویه ای دارند. آن ها از یک سمت برای سرمایه گذاران منبع پولی عرضه می کنند و از سمت دیگر برای سپرده گذاران، منبع مالی تقاضا می کنند. به همین ترتیب برای کاهش بدهی ها یا همان ریسک و بالابردن سود ها، بانک ها باید روش مناسبی را در نظر بگیرند که براساس آن منابع تسهیلات با توجه به تاثیری که بر این مقولات می گذارند، تعیین شوند.

ریسک نقدینگی

رابطه بین ریسک، سود و بدهی

ریسک نقدینگی در واقع به اتفاقی گفته می شود که در اثر ایجاد یک سری محدودیت ها بر فعالیت های بانک یا موسسه، هدف سود آوری را به خطر بیاندازد. امروزه بسیاری از صنایع و موسسات با این ریسک دست و پنجه نرم می کنند. بانک ها نیز به عنوان موسسات مالی واسطه، نقدینگی درون جامعه که در سرمایه گذاری های کلان استفاده نشده اند را جمع کرده و برای بنگاه های اقتصادی یا موسساتی که به این نقدینگی نیازمند هستند، خرج می کند. همین جابجایی مالی بین مشتری، بانک و بنگاه های اقتصادی و خدماتی، باعث چرخش نقدینگی در کشور شده و بازدهی را بالا می برد. حال اگر مشتری به تسهیلاتی که به او داده می شود، به خوبی پاسخ ندهد، ریسکی متوجه بانک می شود. پس ریسک نقدینگی در صورت کم شدن جریان درآمد به نظام سرمایه داری کشور ضرر رسانده و بانک را دچار زیان می کند.

روش‌های مدیریت ریسک نقدینگی

همانطور که گفته شد، عدم تطابق بدهی و دارایی بانک ها در یک بازه زمانی مشخص، باعث ایجاد ریسک نقدینگی برای بانک ها شده و اعتبار آن ها را دچار تزلزل می کند. جهت کاهش ریسک نقدینگی باید آن را به خوبی مدیریت کرد. با مدیریت ریسک نقدینگی آن را کنترل کرده و همچنین به عنوان واسطه گر در نظام بانکی می توانند ظرفیت نقدینگی را متعادل نگه دارند. مدیریت شرایط بحرانی برای موسسات مالی اعتباری و بانک ها، از دیگر مواردی است که مدیریت ریسک نقدینگی پوشش می دهد. به این ترتیب، ریسورس و منابع کافی را در شرایط خاص خواهند داشت.

جهت مدیریت ریسک نقدینگی، دستورالعملی برای بیان فاکتورهای اصلی ساختار سازمانی مدیریت پیاده سازی، راهبردهای لازم نوشته شده و در اختیار موسسات مالی و بانک ها قرار گرفته است. براساس این دستورالعمل موسسات و بانک ها موظف هستند یک کمیته فرعی ریسک نقدینگی تشکیل دهند که در مجموعه کلی تر کمیته ریسک قرار می گیرد. در این دستورالعمل مواردی چون سناریوهای ریسک نقدینگی، نحوه تدوین برنامه های احتیاطی، کنترل دسترسی به بازار، اندازه گیری و پایش جریانات نقدی را مورد بررسی قرار می دهند.

مدیریت ریسک نقدینگی

دستورالعمل “حداقل الزامات مدیریت ریسک نقدینگی مؤسسات اعتباری” مشتمل بر(۵۱) ماده و(۸) تبصره که در جلسه مورخ ۲۵/۰۷/۱۳۹۶ شورای پول و اعتبار به تصویب رسیده، ۶ ماه پس از تاریخ ابلاغ، لازم‌الاجرا است و بانک ها و شرکت تعاونی اعتبار باید ضمن لحاظ مفاد بخشنامه شماره ۹۶.۱۴۹۱۵۳ مورخ ۱۶/۰۵/۹۶ بانک مرکزی، مقدمات اجرای این دستورالعمل را به شرط تسریع فراهم کنند.

[ratings]